Rysy i pęknięcia w konstrukcjach budowlanych są zjawiskiem bardzo powszechnym. Tego typu uszkodzenia występują zarówno w konstrukcjach murowych, jak i betonowych (żelbetowych i sprężonych). Bardzo często są wynikiem odkształceń skurczowych lub/i termicznych i mogą być niegroźne dla bezpieczeństwa obiektu, w innych przypadkach rysa może być pierwszym objawem pogarszającego się stanu technicznego konstrukcji. Określenie zmian rozwarcia rysy w czasie może być bardzo często pomocne w ocenie postępu zagrożenia stanu bezpieczeństwa obiektu budowlanego. Należy zwrócić jednak uwagę, że wiele rys powstałych w konstrukcjach jest, dla ich globalnie rozważanego stanu bezpieczeństwa, zupełnie niegroźna. Takie rysy nie zmieniają swej rozwartości w czasie lub zmiany te są niewielkie.

Jedną z najczęściej stosowanych metod mających na celu określenie, czy dana rysa lub pęknięcie „pracuje” w czasie, jest tzw. „szkiełko”. W pierwotnej wersji była to niewielkich rozmiarów szklana szybka w kształcie wydłużonego prostokąta i grubości mniejszej od 1mm. Szybka ta powinna zostać przyklejona po obydwu stronach rysy, najlepiej cienką warstwą żywicy epoksydowej. Obecnie metoda „szkiełka” traktowana jest jako panaceum na wszelkie uszkodzenia konstrukcji objawiające się pęknięciami czy zarysowaniami. Kawałki szyb o różnych kształtach i grubości ok. 2mm (szkło budowlane) przyklejane są powszechnie do ścian, czy stropów, bardzo często za pomocą gipsu budowlanego. W efekcie, najczęściej nie pęka szkło, ale połączenie gips-szyba. Niezależnie od tego, czy uszkodzenie „przyrządu pomiarowego” obejmuje szkło czy styk, wynik pomiaru praktycznie nic nie mówi. Należy nawet stwierdzić, że wprowadza w błąd. Zarówno szkło, jak i gips są materiałami kruchymi, o niewielkich odkształceniach sprężystych i plastycznych. Cecha ta sprawia, że niewielka zmiana rozwarcia rysy (w zakresie poniżej 0,1mm) powoduje natychmiastowe pęknięcie szkła lub gipsu. Wiedza, jaką otrzymuje ekspert jest następująca: „rysa zmieniła swoją rozwartość”. Niestety, brak jest informacji na temat kierunku zmiany (rozwarcie czy zwarcie) oraz jej wartości. Z inżynierskiego punktu widzenia, odkształcenia, których nie jest w stanie przenieść szkło czy gips, są dla konstrukcji murowych i betonowych najczęściej zupełnie niegroźne. Jeszcze gorsze wrażenie wywołuje pęknięta szyba na właścicielu obiektu, który taki obraz kojarzy wyłącznie z postępującą katastrofą budowlaną.     

Analogiczną wadę posiada również szeroko rozpowszechniona metoda wykonywania tzw. „plomb gipsowych”. Zasada działania tego „testera” jest identyczna, inny jest tylko materiał. W tym wypadku jest to wyłącznie gips budowlany. Bardzo często się zdarza, że gips pęka jeszcze w fazie wiązania na skutek odkształceń termiczno-skurczowych.

Wskaźnik rozwarcia rys, który prezentujemy umożliwia pomiar zmiany rozwarcia rys w dwóch prostopadłych kierunkach. Wykorzystanie zależności geometrycznych umożliwia również wyznaczenie kąta obrotu oddzielonych rysą części konstrukcji. Urządzenie można również wykorzystywać do pomiaru zmian szerokości dylatacji.

Wszystkie elementy wskaźnika wykonane są ze stali nierdzewnej co sprawia, że są całkowicie odporne na oddziaływanie środowiska zewnętrznego. Urządzenia te mogą zatem być stosowane z powodzeniem zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz obiektu.

Rozdzielczość odczytu wskaźnika wynosi 0,05mm, a zakres pomiarowy od –15mm do +40mm. Urządzenia są sprawdzane po wyprodukowaniu przez zakładową kontrolę jakości. Na życzenie (za dodatkowa opłatą) możliwe jest indywidualne wzorcowanie wskaźnika przez Polski Urząd Miar. W dokumencie z wzorcowania użytkownik otrzymuje określony podczas badań błąd (dokładność) pomiaru na każdej skali.

Wskaźnik rozwarcia rys jest chroniony prawem patentowym.

W przypadku konieczności uzyskania większych dokładności pomiarów (rzędu 0,005mm) proponujemy zastosowanie strunowych przetworników przemieszczeń produkcji firmy GEOKON – model 4420.